Madem Normalleştik, Ben Bunları Niye Yaşıyorum?

 Konuk Yazar: Mavi

“Toplum – bir kurtarıcılar cehennemi!”

–E.M. Ciaron

Birkaç ay içinde yirmi altı yaşıma basacağım. On bir yıldır başörtüsü takıyorum. Son birkaç yılda başörtüsü üzerine çok fazla duygusal ve düşünsel mesai harcadım. Keşke bu mesainin yalnızca kişisel okumalar, sorgulamalar ve tecrübeleri kapsadığını söyleyebilseydim. İdealim ve ihtiyacım böyle bir bireysellik. Fakat gerçek şu ki, başörtüsü hayatımın merkezine dindarlar ve onların bitmeyen başörtüsü hezeyanları yüzünden çakıldı. Halbuki normalleşmeden söz ediyorduk, değil mi?

Bir kadının başına örtü örtme eylemini gerçekleştirmesi /gerçekleştirmemesi/ gerçekleştirmeye başlaması/ bırakması sahiden normalleşmiş olsaydı, üzerine hala konuşma ihtiyacı duymazdık. Sokakta, metroda, okulda, sosyal medyada, ailemizin içinde başörtüsünün “nasılı” ile ilgili bu denli yargılama ve dayatmaya maruz kalmazdık. Başkalarının tesettür standartlarına uymuyoruz diye düzenli olarak dinden çıkarılmaz; dinen aşağı görülmezdik. Eğer bir Instagram hesabınız varsa, örtülü birkaç kadın takip ediyorsanız ve onların paylaşımlarına yapılan yorumları okuyorsanız neden bahsettiğim gözünüzde canlanmış olmalı.  

İddia edilenin aksine ne toplumu normalleşmiş görüyorum ne de kendimi özgürleşmiş hissediyorum. Benim için başörtüsü mücadelesi artık dindarlara karşı vermek zorunda kaldığım bir mücadele. Zira bazı dindarlar örtü ile ilgili yaşadıkları travmaların bedelini kendilerinden sonra gelen nesillere ödetiyor gibi. İnançlarını yaşamak uğruna çektikleri zorlukların daima hatırlanmasını ve takdir edilmesini bekliyorlar. Fakat yeni neslin tecrübelerini ve endişelerini anlamaya kapalılar. Başörtülü kadınların homojen bir cemaatten oluşmadığını; hayatı (ve dini) yaşama, siyasi görüş, giyim tarzı gibi pek çok konuda toplumun herhangi bir başka kategorisi kadar çeşitli olduğunu (ve olabileceğini!) kabullenemiyorlar. İstiyorlar ki her Müslüman kadının varoluşsal derdi, toplumla (ve “karşı mahalleyle”) kavgasının temel odağı, kimliğini ifade etmesinin yegâne aracı başörtüsü olsun.

Bütün bunların ne kadar hayal kırıklığı yarattığını tahmin edebilirsiniz. Vaktimin önemli bir kısmını kişiliğimi, seçimlerimi, Müslümanlığımı, yaşam tarzımı, giyim tarzımı Müslümanların tacizinden nasıl koruyacağımı düşünerek geçirmeye başladım. Yahut bir sabah uyandığımda başörtümü farklı şekilde bağlamak istersem hayatımda oluşacak depremlerin hesabını yaparak, endişesini yaşayarak… Kendime bunlara göğüs gerebilecek kadar cesur olduğumu telkin ederek. Artık başörtüsü takmak istediğimden emin değilim. Ama görüyorum ki seçimlerim, sonuçları itibariyle hayatımda orantısız yükler yarattı, yaratıyor ve yaratacak.

Feyza Akınerdem’in ifadesiyle, biz kadınlar ne zaman hayattaki seçimlerimizi büyük bedeller ödemek zorunda kalmadan yaşayabileceğimiz bir kamusallığa kavuşacağız?

İfade etmeliyim ki bu yaşadıklarımı değerlendirirken kendimi ne mağdur görüyorum ne de kurban. Hayat bundan çok daha karmaşık. Yaşadığım problemlerin sebeplerini, kendi tercihlerimde, onların dolaylı sonuçlarında, çevremde, toplumda ve kaderde eş zamanlı olarak bulabilirim ve buluyorum. Bu problemleri çözebileceğime inanıyorum. Dua etmeye inanıyorum. Fakat bir yandan da kaybettiklerim geliyor gözümün önüne. En çok da iki insanın birbirini gerçekten duyabileceğine dair inancım sarsıldı. Artık ne “yakınlarıma” ne de yabancılara kendimi anlatma / açıklama ihtiyacı duymuyorum. Bu beni bir yandan güçlendirdi, öte yandan hissizleştirdi. Eskiden faydalanmak umuduyla ciddiye aldığım eleştirilere artık kulak asmıyorum. Beni baskılayan toplumsallık bana hırçınlaşmaktan başka seçenek bırakmadı. Artık kararlarımı tartışmaya açmıyorum.

Bireysel alanımı “benim iyiliğim için” ihlal eden ve bunu yaparken de kahramanca bir şey yaptığını, beni kurtardığını sanan “eğitimli”, “çok bilinçli” dindar kardeşlerim… Umarım siz de bir gün başörtüsünü putlaştırmanın hem itikadi hem sosyal açıdan son derece sorunlu olduğunu anlarsınız. Güzel ahlak şekilcilikten değil iyi niyetten ve mütevazilikten geçer. Kendinde diğer Müslümanlara had bildirme fazileti görmekten, büyüklenmekten değil. Bunu en çok Müslümanlar hatırlamalıydı. En çok onlar unuttu.

Son olarak, bu yazının son dönemlerdeki inanç ve başörtüsü tartışmalarının neresine yerleştiğinin farkındayım. Yazıyı içeriği itibariyle “umut vadedici” bulmayacak olanlara şimdiden soruyorum: Bunların yaşanması mı umut vadetmiyor yoksa yazılması mı? Konuşmadan nasıl normalleşeceğiz?