“Suriyeli Olma İhtimaliniz Yok Diyorum”

Konuk Yazar: Vatansız Konuk Yazar

X’in [marka adı] yeni penye şal koleksiyonunu ilk deneyen pabucumun influzuru olarak orlaynım. Bildiğiniz tüm penye şalları unutun, Suriyeli olma ihtimaliniz yok diyorum…

Daha önce de konuşulmuştur elbet ama her şey bu tartışmayla başladı… 

Bir şal markasının reklamını yapan popüler bir sosyal medya kullanıcısının gönderisi, markanın sahiplerinden biri tarafından da paylaşılmıştı… Olumsuz tepki ve eleştirilere, bireysel yazışmalar ve paylaşımlar dışında, yaptıkları ırkçılığı kabul ederek özür dileyen bir yanıt verdiklerini görmedim.

Gündelik hayattaki ırkçılığın, ki Türkiye’de çok ağır, espri malzemesi yapılmasına güleceğimi sanmıyorum, offensive [hakaretâmiz, iğneleyici] mizahtan oldum olası hoşlanmam zaten. Bu ırkçılıktan; Araplara ve Suriyelilere yönelik tüm olumsuz yargılardan kendince muzip bir şekilde ilgi devşirmeye çalışan bir markanın özür dilemesi bence de yerinde olurdu.

Çünkü çok büyük bir soru var: “Suriyeli gibi görünmek” ne demek oluyor ki, bundan böylesine kaçınmak istediğinizi söylüyorsunuz? Bu benzerliğin nesi sizi korkutuyor?  Fakir mi görünmek, ciddiye mi alınmamak, alaycı bakışlar mı? Güzel görünmemek mi? İçimizdeki ırkçının sesi bu kadar mı yüksek?

Çoğunluğu 20li yaşlarda olan bu başörtülü kızların içinde, nasıl görünmek istediklerine dair ciddi ayrımlar var. Tüm bu tartışmalar ne kadar yorulduğumu hissettiriyor bana… Kasedi biraz geriye saralım… 

Ben çok küçükken başörtü taktığımda birisi bana “abla” diye seslendiğinde üzülürdüm… Ne o kadar yaşlı ne de ablayım ben. Biraz zaman geçti, başörtüsü yerine ipek şal modası başladığında mutlu olmuştum; eee abla gibi görünmeme yolunu bulmuştum. O zamanlar kare başörtüsü takanlar epey bir geride kalmış, bugünün “cool” şeylerini yakalayamamış gibi gelirdi… İşin yoruculuğunun bir yanı bu: sürekli kendi görünümüne dair bir uğraş göstermen gerektiğini düşünmen, her görünümün senin kültürel yakınlıklarına ve politik aidiyetlerine dair bir şey söyleyebiliyor olacağı endişesi… Gerçekten herkes bu ayrımların bu kadar farkında mıydı? 

Bugün ise sosyal medya hesaplarından, butiklere ve global mağazaların kreasyonlarına kadar her yer tesettürle kombinlenebilecek, zaman zaman ayarını tutturamayan, zaman zaman cool [havalı] olmaya çok uğraşan, bazen casual [gündelik], bazen tesettürlü bir hayat tarzıyla uyuşacak gibi de görünmeyen, bazen vintage [belirli döneme ait, klasik], bazen çok hanım hanımcık yüzlerce tarza ulaşmak epey kolay.

Ben ise elbette hâlâ yorgunum; kıyafetime karşı daha özensiz, başörtümü/şalımı da çok düzgün bağlamaya karşı daha ilgisizim. Ama elbette bu rahatlığın da türlü türlü duygusal bedelleri var.  

Bu bir yanda “özensiz kıyafetinle” ilişkiliyken, diğer yanda güzelliğinle… Özenli olmak ve özensiz olmak, sevimli olmak ve olmamak… Kalabalığa karışabilir olmak? 

İçerisine adımımı attığım mağazanın çalışanının İngilizce olarak “Welcome” dedikten sonra çalışma arkadaşına “Arap kesin… Buna satarız ya…” demesi gibi, arkamdan “Nereden geldi bunlar.” ya da “Her yere yayıldılar.” diye söyleneni, şehrin pisliğinden, hastalıklardan dem vuranı ve “Bunları çok küçükken evlendiriyorlar…” gibi tüm bu kötü sözlerin, insanın ağzından o “Suriyeli” sandığı birini görünce dökülmesi… Aynı kıyafetle ya aşırı zengin Arap turist ya da mülteci sanılmak da apayrı bir olay. Sürekli kavgaya, cevap vermeye hazır yaşamak mı? Sürekli duymazdan gelmek mi? Ben artık başörtümü Arabic tarzda bağlamıyorum. Daha genel geçer ama daha az rahat; daha anaakım ama kendince bir çözüm işte. 

Ya da sürekli fark edilmezlik istemek mi? Aslında ben bu laflara hiçbir zaman maruz kalmak istemiyorum? Aslında ben hiçbir şey olabilmek istiyorum? Keşke siyasilerin fitilini ateşlediği tüm bu kavgaların bedelini bedenlerimizde taşıyarak yürümüyor olsaydık.