Kadınların Katli Sıradan Mıdır?

Yazar: Feyza

Kocasının kardeşinin tecavüz ettiği, çocuklarıyla tehdit ettiği Fatma Altınmakas’ı, mahkemenin tecavüzcüyü salıvermesinden iki gün sonra evli olduğu adam Kasım Altınmakas katletti. Fatma yedinci çocuğuna hamileydi. Hayatı mecburiyetlerle geçmişti. Muhtemelen iki erkekten hangisini daha az ürküterek hayatta kalırım diye hesap yaparak… Nerede hata yaptığını düşünerek… Adliye kapısında destek görmedi. Canından oldu.

Üniversite öğrencisi Pınar Gültekin, tanıdığı bir erkek tarafından katledildi. Katil Pınar’ın yaşama ihtimali kalmayacağından emin olduğu yöntemler kullandı. Hayattayken bize ne olduğunu anlatamayan Pınar’ın, ölmüş bedeni de iz bırakmadan yok olsun, kimseye bir şey anlatamasın istedi.

Kadın cinayetleri, içinde tanıdık detayların olduğu birer hikâye. Bir kadın öldürüldüğünde, o detaylar gazetelere, haber bültenlerine, dedikodulara, sosyal medyaya düşüyor. Kadınların katlinin arkasında evli bir erkek, bir tecavüz, bir sınır ihlali, bir dikkatsizlik vardır muhakkak. Bazen içimizden bazen dışımızdan diyoruz: “Ah be kızım binmeseydin ya o arabaya,” “Ah ya keşke o kadar doğurmasaydın bak belliymiş ne oldukları,” “Aşık olmuşsun belli ama adam evliymiş, kırk yıllık karısına bunu yapan sana ne yapmazdı?” Satır aralarında bu sonun kaçınılmaz ya da önceden öngörülebilir olduğuna dair ipuçları arıyoruz.

Yanlış anlamayın, bu ipuçlarını (her zaman) kadını suçlamak için aramıyoruz. Tehlikeleri öngörebilelim, bir dahaki sefere benzer bir hataya kimse düşmesin, bir kadınlık bilgisi olarak birbirimize aktaralım diye arıyoruz. Aktarmışız da işte. O detayların toplamına toplumsal cinsiyet diyoruz: herhangi bir erkekle herhangi bir karşılaşmada yapılacak sıradan bir hatanın hayatımıza mal olabileceği bilgisi. Kadının hayatta kalma kılavuzu. Bu kılavuz hem bize kapıya gelen kargocuya karşı dahi önlem almamızı öğretirken, diğer yandan her nefesimizi şimdilik bir hata yapmadığımıza şükrederek aldığımızı hissettiriyor.

Mesela ben, feminist bir kadın olarak, kızlarım doğduğu günden itibaren onlara hiçbir baskı uygulamayacağından emin bir kadın olarak, onlar sokağa çıkarken içim titriyor. Şimdiye dek yabancıların peşinden gitmemeleri ve arabalara dikkat etmeleri dışında hiçbir uyarıda bulunmadım. Ama artık bunun yetmeyeceği yaşa geldiler. Şimdiden sonra onlara bu kadınlık bilgisini nasıl, ne ölçüde aktarmalıyım? İçlerine bir korku salmaktan, kendilerine güvenlerini sarsmaktan, giyim kuşamları, gülümsemeleri, neşe ve canlılıklarını suç gibi taşımayı öğrenmelerinden korkuyorum. Diğer yandan, bunu yazmak bile zor, hayatta kalsınlar istiyorum. Onların içine hayatları boyunca yanlış yapma ihtimalleri olduğu duygusunu vermeden hayatta kalmayı nasıl öğreteyim? Diğer bir deyişle, kadınların katlini sıradanlaştırmadan birbirimizin hayatına nasıl sahip çıkalım?

İstanbul Sözleşmesi gibi bağlayıcı sözleşmeler ve ona bağlı olarak yapılan yasal düzenlemeler işte bu soruya verilmiş cevaplardan sadece biri olabilir. Kadınların dünyanın her yerinde yukarıda bahsettiğim kadınlık bilgisine dayanarak, ama bu bilgiyi doğallaştırmadan, bizi zincirlerimizden arındırarak koruyacak yöntem aramalarının sonucu olarak ortaya çıkıyor. Kadınların katli sıradan değil demek için devletlere müdahale ediyorlar. Erkek bir dünyayı, kadınların hayatlarının değersiz olmadığına ikna etmek için çabalıyorlar. Kadınların daha az insan olmadıklarına, yani eşit olduklarına herkesi ikna etmek için… Çok basit aslında değil mi? Ama işte o kadar basit değil. O yüzden bugün İstanbul Sözleşmesine, yarın gerekirse başka araçlara, başka düzenlemelere, yeni yöntemlere, her gün kadınlık bilgisini bir hayatta kalma rehberinden ibaret görmeyecek kadar özgürleşmemiz için ihtiyacımız var. Evimizde öylesine yaşarken ya da sokağa çıkarken içimiz titremesin diye.

#İstanbulsözleşmesinesahipçık