Konuk YazarBugün Artık Reglken Oruç Tutmasam mı, Biraz Fazla Kasmışım?
Yazar& Görsel: Büşra
Uzunca bir süredir Ramazan ayında, menstrüel döngüme denk gelen günlerde de oruç tutarım. Sevdiğim, saydığım, ilmine güvendiğim insanlara danıştım. Onların yıllardır ne uyguladığını öğrendim. İlgili kaynaklara baktım ve tutmaya karar verdim. Reglken oruç tutmamayı bir mühlet ve izin gibi görüyordum.*
Daha öncesinde de, ortaokulda olduğum dönemden itibaren reglken tutamadığım oruçlarımı kaza ederdim. Doğrulardan en doğrusu buydu, diğerlerinin yaptığı yanlıştı, benim doğrusunu yapmam gerekirdi. Annem de reglken oruç tutmadığı halde, niyetli gibi gün içinde hiçbir şey yemez ve içmez, yılın diğer aylarında da oruçlarını kaza ederdi. Bana da aynısını yaptırırdı. Ramazan hissiyatından ayrı düşmek iyi olmazdı, hep beraber iftar açma anı ne güzeldi, bu yüzden en iyisi reglken de oruçluymuş gibi davranmaktı.
Gel zaman git zaman, neden reglken oruçlu gibi davrandığımı sorgulamaya başladım. Hoşuna gitmedi tabi annemin, oruçlular varken ben nasıl bir yerlerde yer ve içerdim? Neyse ki bir yaptırım uygulayacak kadar baskıcı biri değildi… Zaman geçtikçe içine girdiğimiz bu döngüyü [regl döngüsü değil, onun beraberinde getirdiği ve her sene tekrar tekrar yaşadığımız duygular, davranışlar, pozisyon almalar] anlamlandıramamaya başladım. Ezandan beş dakika önce regl olan kişinin yaşadığı hayal kırıklığını, üzüntüyü, bazen kızgınlığı hiçbir yere koyamadım. Bazıları regl dönemini oruca ara vermek için gizli bir keyifle beklerken, ben hiçbir rahatsızlık belirtisi hissetmediğim halde oruca [bu kadar güzel bir şeye] neden bir hafta ara verdiğimi çözemedim. E öyleyese, ben gene doğrusunu yapmalı ve orucumu tutmalıydım [anneme göre ise bu dönem böyle keyifle beklenecek bir dönem asla olmamalıydı, keyfi öldürmek için reglken de oruçlu gibi davranmaya devam etmek gerekirdi…]
Oruç tuttuğumu paylaştığım bazı insanlardan histerik tepkiler aldıkça, bu kararımı kendime saklamaya başladım. İbadet zaten bana özelse, talep etmeyen birine bunu ya da kendimi açıklamama gerek yoktu.
Tüm bu ikilemleri yaşayalı çok zaman geçti, bugün ise ibadetle bağlarımın inceldiği bir dönemde geçmişime bakıp “Ne hırslıymış” diyorum… Sen tekfir edilme pahasına [yaşandı] orucuna sahip çıkmışsın. Birçok insan tutmasan seni daha makbul, daha mümin görecekti, bir kadının olması gerektiği gibi uyumlu davranmış olacaktın. Konu hakkında bir makalede dendiği gibi, “Aklına yatsın yatmasın” ilgili kaynak ve aktarımlara sorgusuz güvenecektin, “dalalete giden yola” sürüklenmeyecektin, “çağdaş ilahiyatçı bilim insanlarının inanan kadınların aklını karıştıran, zihinleri bulandıran” açıklamalarına tenezzül etmeyecektin, “postmodern olmak kimseye bir şey kazandırmazdı.” Ama özellikle feminizme falan bulaşmadan dupduru yaşayacaktın dinini… Bugün hala konuşup, muhabbet ettiğim bir sürü kişiye reglken oruç tuttuğumu, onlar sormadıkça, söylemiyorsam da sebebi bundandı: “Sen zaten marjinalsin, ibadetine de bunu karıştırıyorsun.” imasını dahi hissetmemek için…
Ama bugünlerde “Ya acaba bu sene reglken tutmasam mı?” dedim bazen kendi kendime… Ne de olsa herkes öyle yapıyor. Rahatlık… Tutuyorum, bu ayrı ama trajikomik bir şey var: Acaba artık reglken oruç tutmamaya başlasam daha mı çok Müslüman olurum (gözlerinde), yoksa daha mı az?
*: Bu konuyu daha detaylı okumak isteyenler Hidayet Şefkatli Tuksal’ın Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri başlıklı doktora tez çalışmasında (1998) ilgili bölümleri okuyabilir. Çevrimiçi erişime açıktır.
Feyza |REÇEL
Şey gibi bu. Seferilik. Seferi iken vakit namazının farzı 4 ise 2 rekat olarak kılınır. Yolculuk halinin meşakkatli olmasından dolayı Allah böyle ikram etmiş olarak biliriz ve uyarız. Şimdi at veya deve yok. Arabalar, uçaklar, dinlenme tesisleri, abdest alma yerleri… Ama yine de seferiysek 2 rekat kılarız. Benim gönlümden koptu Allah’ım diye 4 rekat kılmayız. Daha çok müslüman olmanın ölçüsü biz/kendimiz/nefsimiz değildir. Elbette regl iken namaz kılıp kılmamanın hükmü konusunda yazarla aynı fikirde değiliz, bu yüzden tartışmak yersiz kalacaktır. Fakat seferilik üzerinden konuyu nasıl gördüğümü anlatmak istedim.
Seferilik gibi değil. İki şeyi kıyas edeceksek o iki şey hakkında bilgi aldığımız kaynaklar da aynı derecelerde olmalıdır.
Bu konuda insanların bu kadar kolay sinirlenmesini, şoklara girmesini anlamıyorum. Yazıya başka mecralarda gelen yorumları gördüm, yazara sapkın denmiş, dalalete düşmüş denmiş, mealli aptal denmiş… Bu sözleri düşmanınızdan, kafirlerden duyacağınızı sanırsınız, ama en ufak bir yorum farkında Müslüman kardeşleriniz size böyle muamale ederler. Evet farklı düşünüyoruz ve bu konuda farklı yorumlara itibar ediyoruz, bu bir gerilim yaratabilir belki ama reglken oruç tutmayı haramlaştırmayı da ben şoklar içinde izliyorum. Hz. Ayşe’den rivayetle aktarılan bir şey -ki farklı yorumları var- nasıl bu kadar kati bir şekilde “haram” kılınabiliyor? Hiç mi farklı bir ihtimal yok?
Kuran’ın erkek kullarına seslendiği kadar kadın kullarına da seslendiğine iman eden biri olarak bu haramlaştırmayı kabul etmiyorum. Reglken oruç haram kılınacak kadar tepki topluyorken, bu oruçların kazasına dair uyarıcı sözlerin aynı yoğunlukta olmayışı da bu meseledeki ikiyüzlülüğü açığa çıkarıyor. Mesele demek ki regl kanı sadece? Bu İsrailiyattan gelen kadın düşmanlığıdır, kadını ibadetten men edecek bir varlık olarak görmektir. Taharet şartı aranmayan oruç ibadetinde, sadece kulluk olsun diye,orucun bırakılmasının teşviki kabul edilemez. Bu regl kadının dokunduğunu bile murdar kabul eden İsrailiyatın devamıdır. Daha da uzatmayacağım, çünkü yazdıklarımın tartışılabileceğine dair bir zeminin olduğuna inancım çok az. Dilerim her kadın kardeşim, kendi regl kanı ve doğasıyla barışır, sonra gene isterse anaakıma uysun, herkes gibi, çoğunluk gibi olmak istesin…
Kadınlardan gelen her türlü yorumu ya da farklı düşünceyi bu kadar şeytanlaştıranlar ve “şeytan batı”ya bağlayanlar da, umarım bu kadınların sadece bir cevap aradıklarının farkında olurlar. Belki de önce sorularına cevap bulup, sonra iman edip, teslim olacaklardır “sizin anlayışınızla”. Ben teslim oldum, artık reglken oruç tutmayacağım demek absürt gibi gözükebilir, bu ayrı fakat daha genel bir çerçevede bu cümleyi kuruyorum.