Sonu Gelmeyen Kendini Açıklama İhtiyacı

Konuk  Yazar: Bercis

Orta sınıf bir ailede büyüdüm ve yine orta sınıf ailelere mensup arkadaşlarımın olduğu bir çevrede eğitim gördüm. İlkokulundan üniversitesine gerekli bütün eğitim aşamalarından geçip İstanbul’da kendi başıma yaşamamı sürdürecek kadar kazanç sağlayabileceğim bir işte çalışmaya başladım. İş yetmemiş olsa gerek, bir de yüksek lisans ekledim üzerine. Yani bizim toplum standartlarımızda, annemin deyimiyle “erkek eline bakmadan, kimseye muhtaç olmadan” hayatımı idame ettirebilen bir kadın olabildim.

Annem ve babam dindar insanlar olmakla beraber bana dini öğretmeye çalışırken belli kalıpların içine sokmadan doğruyu yanlışı ya da ikisinin bir arada olabileceğini gösterdiler sağ olsunlar. Ne annemin 28 Şubat’tan sonra başörtüsünü çıkarmış (çıkarmak zorunda bırakılmış) olması ne de babamın cuma namazlarını kaçak göçek sığdırdığı öğlen aralarının elinden alınması ailemin “kendi haline dindar insanlar” olduğu gerçeğini hiçbir zaman değiştirmedi. Onlar değişmediyse de çocukları kendilerine benzesin, İslam’ı ille de kendileri gibi yaşasın diye baskı yapmadı, baş örtüsü takmama yönelik herhangi bir telkinde de bulunmadı (bugün de başörtüsü kullanmıyorum). Bunun gururlanarak veya hayıflanarak söylenecek bir şey olduğunu düşünmüyorum kesinlikle. Ama çevrenizi saran insanlar (bu insanlar sınıf arkadaşlarınızdan iş arkadaşlarınıza, düzenli olarak gittiğiniz kuaförünüzden mağazada elbise seçmenize yardımcı olan görevliye kadar çeşitlilik gösterebilir) sürekli varsayımlar üzerinden konuşuyor, yaptıkları genellemelerle sizi boğuyor, alt kimliklerinizi hiçe sayarak karşınızda istediği gibi atıp tutuyor ve basmakalıp fikirleriyle bilmeden sizi bir güzel yaftalıyorken, “Benim annem de başörtüsü takıyordu ama beni hiçbir zaman bu konuda zorlamadı aslında.” mahiyetindeki türlü türlü alçakgönüllü açıklamalarla kendinizi ifade etmeye çalışırken buluveriyorsunuz kendinizi. Yine o çevrenizdeki insanlar sırf şort giyiyorsunuz diye onlarla aynı fikirleri ve ideolojiyi paylaştığınız algısına kapılıp yine “ötekilere” karşı olan öfkesini her türlü aşağılama formunda kusarken içiniz sıkışmış vaziyette kendinizi o hor görülen gruptan ayırmaya çalışırken benzer ifadelere salıveriyorsunuz hemen: “Benim ailem de dindar, ama alsa dinci değil. Kendi seçimlerimizi yapabilmemiz için bizi hep özgür bıraktılar.” ya da “Benim annem ve babam da kendi haline dinini yaşayan insanlar ama kardeşlerimin alkol almasına karışmıyorlar.”… ve koca bir hayat boyu ardı arkası kesilmeyen daha nice kendini aklama çabaları. Ailesinde asla bir başörtülü olmamasını bir modernlik seviyesi veya göstergesi olarak benimseyenler, hiçbir zaman Alevi ile evlenmesine izin vermeyeceğini belirttiği ailesini prensip sahibi addedenler, uzun süreli yabancı erkek arkadaşıyla evlilik planları yaparken ailesinin isteği üzerine ayrılan ve bunu onun iyiliği için yaptıklarına kendini inandıranlar… Bunların hepsi benim modern ve özgürlükçü ailelerden geldiğini düşünen arkadaşlarımdı, ben de yanlarında dindar ailenin özgürlüğüne kavuşmak için çabalayan zavallı kızıydım işte.

Gel gelelim, ben şimdi bir yabancıyla, bir İngiliz ile evliyim. Ailemin benden daha çok sevdiğini bildiğim bir yabancıyla hayatımı birleştirdim. Hala “Ailen nasıl izin verdi? Baban özellikle çok dindar bir insandı yani, nasıl oldu bu iş?” şeklindeki sorularla karşılaşıyorum. Ben de babamın bana verdiği cevabı iletiyorum: “Allah’a hayırlısını vermesi için dua ettik kızım, hayırlı olan buymuş demek ki. Rabbimin verdiğine biz kimiz ki karşı çıkalım?” Genellikle gevrek bir gülümsemeyle karşılık veriyorlar ya da uzun bir “Hmmmmmmmm” ile geçiştiriyorlar. İmalı imalı Müslüman olup olmadığını soran da çok oluyor mesela. Hiç lafı dolandırıp açıklama yapmaya çalışmadan en düzünden bir “Oldu.” deyiveriyorum. Sesimdeki meydan okumayı fark edip hemen siniyorlar. Ama gözlerinde ve “Biz seninkilerin ne mal olduğunu bilmiyor muyduk sanki?” anlamında kıvrılan dudaklarında, sormak için ölüp bittikleri diğer soruları kendilerine saklamak zorunda olmanın verdiği o hevesi kursağında kalmışlık hissini görebilmek beni ayrıca mest ediyor.

Müslüman oluşunun açıklaması mı? Merak etmeyin, kimsenin zoruyla Müslüman olmadı eşim. Onu da başka bir yazımda açıklayayım. 😊