Sizin Hiç Dedeniz Öldü Mü? Benim Bir Kere Öldü “Kör Edildim”!

Konuk Yazar: Ayşe Özlem Ekşi

Hayatın hiç son bulmayacakmış gibi çılgınca ve yanıltıcı akışının bir süreliğine durduğu, nereden geldiğimizi/nereye gittiğimizi, burada ne yaptığımızı, hiç sonu yokmuş gibi yaşadığımız şu hayatı,  hırslarımız, heveslerimiz, amaçlarımızla yeniden sorguladığımız en büyük anlamların ve anlamsızlıkların iç içe geçtiği zamanlardır cenaze törenleri. Akraba, eş-dostun kenetlendiği, gözyaşlarının sel olduğu, bir daha dünya gözüyle göremeyeceğiniz bir cana vedanın ve vefanın son kez sergilendiği bir seremoni…

İşte birkaç gün önce bir süredir ağır hasta olan seksen sekiz yaşındaki dedemin vefatıyla böyle bir tablo içinde buldum kendimi.  Tüm çocuklar ve torunlar babalarına /dedelerine son görevlerini yerine getirmek üzere iş bölümü yapmışlardı; mezar yerinin ayarlanması, cenazenin yıkanması ve nakledilmesi için cenaze arabasının ayarlanması, cenaze yemeğinin ve namazının organize edilmesi, misafirlere yemek ikramı vs…

Cenazenin defnedileceği memleketimize gelişi, yıkanması ve cenaze yemeğinin ikram edilmesinin ardından sıra cenaze namazının kılınması ve bir kilometre ötedeki mezarlığa taşınarak defnedilmesi kısmına gelmişti. Bütün bu hengâme içinde ezanın okunmasıyla birlikte bir telaş dedemizin cenaze namazını kılmaya,  onu ne kadar iyi bildiğimizi söylemeye ve (ne hakkı olacak ama) cami avlusunda yükselen “Helal olsun!” nidalarına ses katmaya niyetlenmiştik ki daha cami avlusuna yönelmeden ilk önce ilçenin cenaze taziyesine gelmiş ihtiyar teyzelerinin bir yandan helvalarını kaşıklarken, ayıplayan bir yüz ifadesiyle “Siz gitmeyin, kadınlar cenaze namazına katılmaz, olur mu hiç öyle şey canım!” ikazıyla durakaldık kız çocukları ve torunları olarak. “Elalem” denen o gizemli varlığı çok önemseyen teyzelerimden biri ihtiyar teyzelere hak verip gitmeme kararı alırken,  gitmek ve görmek isteyen ve kimseyi takmayan bir grup isyankar kız çocuğu ve torun, teyzelere söylenerek camiye yöneldik. Bir engel de cami avlusuna girmeden koyulmuştu. Onu aşamadık tabii ki. “Cenazeye saygısızlık olmasın olay çıkarmayalım şimdi” söylenmeleri eşliğinde bir evin cami avlusunu gören merdiven altına sığındık! Cami avlusundan içeri alınmayışımız ve tüm erkeklerin bunun yanlış olduğu konusunda hiçbir tereddütlerinin olmayışı mı daha vahimdi; yoksa dedemin tabutunun getirilişini, namazının kılınışını ve “İyi bilinmesi ve haklarının helal edilmesi”  seramonisini kuytu bir köşede, sesimiz duyulmasın diye fısıldaşmalar, birbirini ikazlar eşiliğinde izlemek zorunda kalışımızı “En azından görebildik” diye birbirini avutan ailenin kadınlarının hali mi karar veremedim!..

Peki engeller bununla bitti mi? Tabii ki hayır. Namaz tamamlanmış ve tabuta omuz verme yarışı başlamıştı. Tabutun etrafını çevreleyen bir kısmını tanımadığım adamlar omuzlarıyla birbirlerini ittire kaktıra  bir kilometre ötedeki mezarlığa cenazeyi taşıdılar. Biz de bir arabayla cenazeyi takip ettik. Mezarlığa ulaştığımızda arabadan inmek için cenazenin bir miktar mesafe almasını salık veren yeterince ayar almış teyzelerimi dinlemeyerek birkaç kuzen hemen cenaze konvoyunun arkasına takıldık. Tekbirler eşliğinde cenazeyi defnedeceğimiz mezar yerine geldik. Kadın-erkek karışık bir halde cenazenin toprağa indirilişini, sırayla küreği ele geçirenin toprak atışını seyrederken dualarımızı ediyorduk ki, altmış yaşlarında bir amcanın ve beraberinde orta yaşlı birkaç tanımadığım adamın “Nıck, nıck şunlara bakın erkeklerin arasında cenazede! Ne günlere geldik! Nıck, nıck” hayıflanmaları ve bir sürü hak veren göz eşliğinde dedemizin toprağa verildiği son anları oradaydık.

Ölen benim dedemdi. Hayatımda ilk defa gördüğüm ve muhtemelen dedemin de tanımadığı bu adam dedemin cenazesini son kez görme hakkıma müdahale etme yetkisini kendinde görüyordu! Bu adama bu cüreti veren, yıllardır yatalak hasta olan dedeme sırayla bakan annem ve teyzelerim,  canlarını yitirmiş bu kadınları bile necis kabul eden, varlığına tahammül edemeyen tüm bu insafsızlığın dayandığı zihniyetle mücadele etmenin ne kadar da insani bir durum olduğunu bir kere daha anladım ölüsünü bile defnederken görünmez kılınmaya, kör edilmeye çalışılan kadınlar, bizler adına.